नितान्त ब्यक्तिगत

प्रीय बर्ष २०७४ साल,
मान्छेले बनाएको समयको यो भागमा तिमी २०७४ साल भनेर नामकरण भएका छौ, होइन भने सृष्टिको नीयममा दिन र रातसहीतको क्षणमात्र बर्गीकरण हो भन्ने मलाई लाग्छ । तिम्रो ३६५ वटा दिनमा आज अन्तिम रात म यो सम्बोधन गर्दैछु । मनभरी बसेको, आँखा भरी सजिएको अनि मुटुभरी छाएको यादहरुको समर्पण तिम्रो नाममा । जिन्दगीका हरेक बर्षहरु भन्दा पृथक, प्रष्ट र प्रत्युष जस्तै बन्यौ । जन्मेदेखी मृत्यु सम्मको दुरीमा थाहा छैन मलाई, तिम्रो अस्तित्व जिन्दगीको कुन भागमा छ, तिमी बिचमा छौ या अन्तिममा छौ । तर म यत्ती भन्न सक्छु जिवनको एक अंहम र महत्वपूर्ण बर्ष हौ तिमी । जिवनमा केही यस्ता समय वा घटना हुन्छन्, जुन बर्षौ बितेपनि हिजो अस्ति झैं लाग्छ अनि केही यस्ता हुन्छन् जुन हिजो अस्ति घटेपनि यादबाट सयौं दुरी टाढा रहन्छन् । यी दुवै स्थिती र परिस्थीती तिमीले दिएर गएका छौ । सागरको खोँचदेखी सगरको उचाई सम्म पुर्याएका छौ । कति विषयमा जिवनले गहनता हासील गर्यो । कतिमा जिवन सतहमा मात्र रह्यो । कतिमा जिवन आफै डुबुल्की मार्यो । यो सब तिमीले दियो ।
बषौैदेखीका कतिपय मान्यताहरु आँखा अगाडी धुजा धुजा भए । वरीपरी मजबुत बनाएर राखेका विश्वासका पर्खालहरु पनि एक एक गरेर झरे । अनि आफैले हिँडेर आएको बाटो फर्केर हेर्दा आफै झस्किएँ । कहिलेकाहीँ जिवनमा सबैतीर अन्धकार हुँदा पनि आफैमाथीको विश्वासको तेजले एउटा आसाको बाटो देखाउँछ । हो म त्यही आसाको बाटो पछ्याउँदै हिँडे । जिवनमा कहिँ कतै प्राथमीकतमा नपरेका सामान्य ठानेका मान्छेहरु साँच्चै सह्रदयी र सहयोगी भएर आए । कसैले देखाएको आत्मियता र सह्रदयताको विशाल छातीले आकासको आयतनलाई पनि कम आँकीरहेको थियो । जिवन सिकाई र भोगाइहरुको संगालो न हो । कतै खुशी कतै दुख कतै सफलता कतै असफलता । यी र यस्तै यती धेरै सोच्ने र भोग्ने विषय हुन्थेन भने मान्छेको जिवन कसरी चल्थ्यो होला र । यो सबै यात्रामा कतिपय अवस्थामा आफ्ना आशयलाई अरुले अनर्थ लगाइदिँदा चित्त दुख्छ, आफ्ना ब्यवहारलाई अनुकुलतामा ब्याख्या गरिदिदा मन दुख्छ । म चाहीँ कोही कसै भन्दा फरक कसरी हुन्थेँ र । त्यसैले यती लाग्छ जिवनमा कोही कसैलाई राम्रो गर्न सकिदैन भने म नराम्रो गर्दीन, राम्रो भन्न सक्दिन भने पनि म नराम्रो भन्दीन, राम्रो सोच्न सक्दिन भने पनि म नराम्रो सोच्दीन ।
२०७४ सालले जिवनलाई केही फरक लयमा लगेको छ । वस्तु, घटना र समयलाई हेर्ने द्रष्टि दरिलो भएको छ, सोच सुद्रढ भएको छ, मन द्रढ भएको छ । प्रीय २०७५ साल, मेरो यही आसा र अपेक्षा तिमीसँग छ । त्यसैले २०७५ साल तिमी जिवनमा यस्तो भएर आउनु, कि मैले कहि कतै कसैको पनि मन नदुखाउँ, कसैको विषयमा नराम्रो नभनु, कसैको बारेमा नराम्रो नसोचुँ । हरदम सबैको जिवनमा खुशी, सुख र संवृद्धीको कामना गर्न सकुँ । जिवनको अर्को एउटा पानमा तिमीलाई खुशी खुशीका रंगहरुले भर्न सकुँ । ह्रदय विछ्याएर स्वागत तिमीलाई…..

औंशी निभेपछि अँध्यारो पूर्णिमा

‘बुवा यो तपाईंलाई।’

मेरो बाको सपना

Enter a caption

एउटा सपनाको खोजीमा
अनवरत दौडीयौ
हेक्का राखेनौ त्यो हत्केलाका ठेलाहरु
कयौं पटक फुटेका पैतालाहरुमा
तिमीले धागोले औंला कसेर रगत निकालेको देखें
आफैलाई थिच्ने विशाल भारी बोक्थ्यौ,
बा ! गहुगो छैन भनि सोध्दा
यी भन्दा त मेरा सपना गहौं छन् भन्थ्यौ

अरुले धान फलाउने खेतमा
तिमी सुन फलाउँथ्यौ
माटोसँगको नाता अजम्बरी थियो
विरुवाहरु तिम्रै स्याहारको पर्खाइमा हुन्थे
तिमी हात लगाउँथ्यौ, बोट हलक्क हुन्थे
बा ! तिमाी यो माटोमा के गर्छाै भनी सोध्दा
म मेरा सपनाहरु उमार्दैछु भन्थ्यौ

कयौ रात मचानमा काट्यौ
चुरेको जंगलबाट ल्याएर बाबीयोको डोरी बाट्यौ
त्यही डोरीको पीङ्गमा सपना झुलीरहे
बगेको पसिनाले तिम्रो सपना भिज्न थाल्यो ।
तिमी भौतारीदै पराई भूमीमा गयौ
फेरी चिचिला सपना सम्झीएर आयौ
बा ! तिम्रा सपना किन रंगहिन भनेर सोध्दा
म इन्द्रेणीको रंग भर्दैछु भन्थ्यौ ।

तिम्रा सपनाहरुको मुटु, कलेजो र मृगौला बने
विस्तारै त्यो पूर्ण आकृती बन्यो
तर तिमीले आफ्ना अंगहरु दान गरेको हेक्का राखेनौ
पसिनाले दोहन गरे तिम्रा अंग अंग
शरीर अब खोक्रो हुँदै गयो, चाउरीन थाल्यो
बा ! तिम्रो आँखामा किन आँशु छ भनि सोध्दा
सपनाहरु निचोरेर म आँखाबाट झार्दैछु भन्यौ

जिवनको सतिशाल ढल्नै लाग्यो
सपनाको पछ्याइमा गिन्ती गरिएका सास
अब भगवानको आसमा रह्यो
अन्तिम सास अघि बालाई सोध्न  सकिन
बा ! आफैले भने, छोरी सपना होइन तँ जिवन बाँच

अन्तिम सत्य जान्दा बाले धर्ति छाडे
म मेरा सपनाहरुलाई चिरा चिरा पार्न थाले
बर्तमानमा बाँच्ने प्रेरणा बटुल्दै
अञ्जुलीमा भरेका ति प्यारा सपनाहरुलाई
बाको पार्थीव शरिरसँगै श्रद्धाञ्जली दिएँ
हो, बा ! म जिवन बर्तमानमा बाँच्छु

विद्रोही मन….

धेरै पटक विद्रोहको रांको बालेर हिड्न मन लागेको थियो । अचानक मन नकारात्मक कुराले भरिन्छ । विद्रोह गर्नु, आगो बाल्नु, कसैलाई भौतीक हानी गर्नु शायद नकारात्मक नै भन्छ यो दुनियां । दुनिया वस्तुको अवस्थिती मात्र हेर्छ । त्यो भन्दा गहिराईमा पुग्नै सक्दैन या चाहदैन । समुन्द्रको बाहिरी छालको लहरामा मान्छे दंग पर्छ, तर त्यो छाललाई कसले कति दुरीबाट कति धकेलेर ल्याईपुर्याएको हो सोच्ला र? अहं सोच्दैन । मैले भनिहाले नी मान्छेले विद्रोहको राँको मात्र देख्छ, त्यो राँकोले कतिको मन डढाएको छ, डढाउनुको परिणाम हो भन्ने बुझ्दैन । मलाई विद्रोहीको परिचय बनाउन मन छ । मौनतालाई आफ्नो मन्त्र बनाएर म भित्रभित्रै पिल्सिएकी छु । मनभीत्र भुस भएर आगो सल्किएको छ । मनभीत्रको त्यो भुसको आगो अब आफ्नै मुखबाट बाहिर निकालेर यो दुनियां जलाउन मन लाग्छ । सारा दुनिया सखाप पारेर त्यही खरानीमाथी आत्महत्या गर्न मन लागेको छ ।

म एक्लै जन्मिएको हो, जसरी अरु मान्छे जन्मिन्छन् । शायद जन्मिनुपूर्व आफ्नो हैसियत थाहा पाईन्थ्यो र यो दुनियाको बारे जानकारी हुन्थ्यो भने म पहिले नै विद्रोह गरिसक्थे होला । म जन्मिने थिईन, मलाई पटक्कै मन हुने थिएन । तर वेखबर सुन्दर पालुवा पलाउंदा फुरुक्क हुन्छ, उसलाई के थाहा हुन्छ र कति असिनाले चुट्छ, कति घामले पोल्छ अनि कतिले निमोठीदिन्छन् । त्यस्तै त हुंला म पनि । तर थाहा छैन लाई जन्मदा मैले कुनै सपना बोकेको थिई की थिईन कुन्नी । मलाई याद छैन त्यो समय, त्यो क्षण अनि त्यो अवस्था । कस्तो अचम्म संसारमा जसको सृष्टि हुदैछ, उसैलाई थाहा हुदैन । भगवानले किन यसरी अन्जान पठाउंछन् यस्तो मरुभूमीमा पनि त्यो सुन्दर पालुवा । कसरी फक्रियोस जब की उसलाई कुनै कुराको आभास नै छैन । पहिले आफैलाई बुझ्दैन मान्छे, पहिले अरुलाई चिन्छ, बुझ्छ, आफूलाई त धेरै पछि चिन्छ जब अरुको पहिचान भईसक्छ अनि मात्र । उसको छोरी, उसकी बहिनी, उसकी भाञ्जी, उसकी नातीनी , मेरो सुरुको परिचय यस्तै हो, जसरी अरुको हुन्छ । नाम पनि उसले एघार दीनपछि मात्र पाउछ, जुन उसैलाई थाहा हुदैन । किन यस्तो हुन्छ जिन्दगी जहाँ केही पनि आफ्नो हुदैन, त्यहीबाट शुरु हुन्छ । हो मलाई त्यहीबाट विदोह गर्न मन लाग्छ । तर समय घर्किसक्यो । म अब जन्मिउँ त त्यहींबाट विद्रोह गर्ने थिए । तर फेरी पनि लाग्छ, यो सम्भव हुन्थ्यो र ?

मेरी आमा

कसले देख्यो र भगवान
कसले लेख्यो र भाग्य
जन्मीए जसको कोखबाट मेरो सौभाग्य

सघंर्षकी प्रतिमुर्र्ती तिमी
सहनशीलताकी धर्ती तिमी
मेरो सिंगो जिवनको आकृती तिमी

जिवनको दर्शनद्रष्टि हौ
संसार सागरको स्रष्टि हौ
माया र ममताकी तिमी प्रकृति हौ

रमाउंछ्यौ सन्तान सुखमा
दुखकी तिमी सुदामा
संसारकी मात्रै मेरी एउटी आमा

विन्ति नआउ

कुनैदीन फेरी फर्केर नआउ

विन्ति आग्रह गर्छु बिर्सेर नआउ

 

मलाई सबै बेश नै छ

आफ्नै हाल बेहोश छ

तिमी आफ्नै संसार बनाउ

विन्ति आग्रह गर्छु विर्सेर नआउ

 

लैजाउ खुशी पोको पारी

सजाउ सुन्दर फूलबारी

आफ्नै मायाको धनसार बनाउ

विन्ति आग्रह गर्छु फर्केर नआउ

 

बादलमा चांदी घेरा होस

पीडा र बेदना डेरा होस

खुशी फूल्ने सिमसार बनाउ

विन्ति आग्रह गर्छु फर्केर नआउ

अस्पतालबाटै डाक्टर केसीलाई चिट्ठि

डाक्टर साहेब नमस्कार,

म तपाईं अनशनमा बस्नुभएको टिचिंग विल्डिगकै अर्को पट्टीको विल्डिगमा विरामी बुबाको बेड छेउमा बसेर यो चिट्ठि लेखिरहेकी छु । मलाई थाहा छ, तपाई सिकिस्त हुनुहुन्छ । धेरै दिन भईसक्यो अनशन बस्नुभएको । तपाई खानालाई बहिष्कार गरेर अनशनमा हुनुहुन्छ, तपाईंको वरीपरी डाक्टरहरुको लस्कर छ । तर मेरो बुबा दिनदिनै सुगर बढेर खाना खान नपाउने अवस्थामा हुनुहुन्छ, डाक्टरको अनुहार नदेखेको तिन दीन भयो । नर्सले आएर बेला बेलामा ईन्सुलीन लगाईराख्नुहुन्छ । १० बर्षदेखी सुगरको विरामी मेरो बुबाको सुगर अहिलेसम्म नभएको ५६५ पुगेको छ । अस्पतालमा बसेर यस्तो अवस्था आउदा पनि उपचार छैन । यो कस्तो विडम्बना । बुबा आसावादी नजर लिएर मलाई सोध्नुहुन्छ  डाक्टरहरुको आन्दोलन कहिले सकिन्छ ? म के जवाफ दिउं ।

तपाईले जिवनभर विरामीको सेवा गर्नुभयो । आफ्नो आत्मसम्मान र स्वाभीमानमा कहिं डगमगाउनुभएन । एउटा असल र राम्रो डाक्टरको छवी बनाउनुभएको छ । जिवनभर विरामीको उपचारमा सरीक हुनुभयो । हुन त शिक्षकले विद्यार्थीलाई पढाउनु, डाक्टरले विरामी जांच्नु, उनीहरुको पेशा हो । तर पेशामा पनि ब्यवसायीक र नैतीक अभ्यास नभईदिदा हामी त्यसलाई पनि महान कार्य ठान्छौ । धेरैले पेशालाई ठगी खाने मेलो बनाउने र राजनीतिक भऱ्यांग बनाउने कारण पनि पेशाभीत्रको अब्बल ब्यक्ति सबैको आंखामा पर्छन् । तपाई त्यस्तै सबैले मानेको असल र प्रीय डाक्टर हुनुहुन्छ । विरामीको प्रीय हुनुहुन्छ । हरेक विरामीले तपाईलाई आसाको द्रष्टिले हेर्छ अनि हरेक विरामीका आफन्तले तपाईंमाथी भरोसा गर्छ ।

तपाईले माग गर्नुभएको आफ्नो हिसाबले सही छ । राजनीतिक चंगुलबाट मुक्त हुनुपर्छ अस्पताल । टिचिग अस्पतालको वरीपरी हिंडीरहंदा तपाईको नाममा समर्थन जनाउदै धेरै ब्यानर टांगीएको देख्छु । त्यहा लेखिएको छ कि डाक्टर गोविन्द केसीको आन्दोलन किन भनेर । मलाई पनि सबै बुंदा सही नै लाग्छन् । म त्यही बाटो हुंदै अस्पतालभीत्र छिर्छु जंहा तपाईको नाममा सांझमा मैनबत्ति बालीन्छ । तपाईको स्वास्थ्यको चिन्ता सर्वत्र छ । तर त्यही अस्पतालभीत्र मेरो बुुबा जस्ता कयौ विरामी छन्, जो अलपत्र छन् । सस्तो सरकारी अस्पताल भन्दै दुरदराजबाट उपचारका लागी आएका छन् । मैले भेटेकी छु म्याग्दीबाट आएका १७ बर्षकी मुटु रोगकी किशोरी, त्यही भेटे ८० बर्षकी हजुरआमा जो पेनकीलर खाएर दखाई कम गदै बसीराख्नुभएको छ । त्यहीं अर्को बेडमा सर्लाहीबाट आएका विरामी छन्, जसको परिवार १० दीन भईसक्यो त्यो चिसो भुईंमा सुतेको । दिनको  ८००, १६०० अनि २५०० तिरेर विरामी बसेका छन्, यहां त्यस्ता परिवार छन् जसका लागी एक दिनको अस्पतालको बसाइं जति कमाउन उसले एक महिन खट्नुपर्छ । डाक्टर साहेब धेरै विरामी तपाईले पनि देख्नुभएको होला जसको आर्थिक हालत कस्तो हुन्छ भनेर ।

यहां त्यस्ता विरामीहरु छन् जसलाई यहां के भईरहेको छ भन्ने पनि थाहा छैन । नर्सहरुले भनिदिएका छन् डाक्टर विदामा छन् । उनीहरु प्रार्थना गदैछन् कि आफ्ना डाक्टर छिटै विदाबाट फर्किउन् । उनीहरु चिकित्साशास्त्र अध्ययन संस्थान भन्ने पनि बुझ्दैनन् । एकजना दाई भन्दै थिए डाक्टरको हेडमान्छे राम्रो भएन, फेर्नुपऱ्यो भनेर डाक्टरहरु आन्दोलन गरेका रे । हरेक क्षेत्रमा राजनीतिकरणका कारण गम्भिर समस्या छ । यो जगजाहेर छ । तर त्यसलाई समाधान गर्ने सही तरिका अपनाउनुस् । तपाई आन्दोलनको नेतृत्व लिनुस्, तपाईको पछि हजारै डाक्टर लाग्छन्, लाखौ नेपालीले साथ दिन्छन् । तर विरामीले उपचारको अधिकार नपाउदाको छटपटि तपाईले बुझीदिनुपर्छ । तपाई विरामीकै लागी आन्दोलन गरिरहनुभएको छ, तपाईको आन्दोलनले विरामीलाई नै असर गरेको कुरा तपाईले बुझीदिनुपर्छ । शिक्षकले नपढाएर आन्दोलन गर्दा, त्यसको असर विद्यार्थीलाई पर्छ ।  तसर्थ अनशनको यो आन्दोलन छोडेर विरामीको उपचार गरेरै विशिष्ट खालको आन्दोलन गर्नुस् । आफ्नो स्वास्थ्यको ख्याल गर्नुस् । धेरै पटक विरामीलाई तपाईले पनि यस्तै भन्नुभएको होला । स्वास्थ्य रहे न अरु कुराको महत्व हुन्छ । त्यसैले सही ढंगले आन्दोलन गर्नुस्, ताकि भोली शैयाबाटै विरामी उठेर तपाईको आन्दोलनमा सरीक बुनुन् । आगे तपाईकै मर्जी

उही तपाईकै विरामीको
आशावादी आफन्त

अरु ठाउंमा गरेको एमआरआई उपेन्द्र देवकोटाले देख्दैनन्

मेरो मामाकी छोरी अर्थात मेरी बहिनीको एक महिना अघी अचानक एउटा खुट्टा दुख्न थाल्यो । उसको कम्मर भन्दा तल एउटा खुट्टा मात्र दुख्ने गथ्र्यो, हुंदा हुंदा टेक्नै नसक्ने भई । मामा अत्तिएर विरगञ्जको अस्पतालमा लिएर जानुभयो । डाक्टरले १० वटा सुई लगाएपछि ठिक हुन्छ भने । धेरै कष्ट सहेर १० वटा सुई लगाई तर पनि ब्यथा घटेन । त्यसपछि उसलाई मामाले काठमाण्डौ पठाउनुभयो । प्राय सबै विरामीको मानसीकता नै यही छ कि विकल्प जहिले पनि काठमाण्डौका हस्पिटल हुन्छन् ।
बहिनीलाई नसा सम्बन्धी समस्या भएको निक्र्यौल गरेर नर्भीक हस्पिटलका डाक्टर प्रविण श्रेष्ठलाई देखाउन लिएर गए । डाम्टरको फी रहेछ ३४० रुपैंया, त्यो काठमाण्डौको नाम चलेको हस्पिटलको रेट ठिकै लाग्यो । डाक्टर श्रेष्ठ निकै फरासीला र विरामीसंग अत्यन्तै नजीक भएको महशुश बनाउने खालका रहेछन् । हुन त उनीसंग मैले त्यसभन्दा अघि हजुरआमालाई जंचाउन लगेकी थिए । उनले त्यसबेला पनि आमा कस्तो छ हजुरलाई, अब यो उमेरमा गाह्रो हुन्छ आमा नआत्तिनुस, मैले औषधी लेखिदिएको छु, ठिक भईहाल्नुहुन्छ भनेर यति मिठोसंग कुरा गरे हजुरआमा दंग परेर मुसुक्क हांस्नुभाकोथ्यो । मलाई यस्तो लागको थीयो, हजुरआमाको आधा विरामी सञ्चो भईसकेको छ ।
डाक्टर प्रविणले बहिनीको कम्मरमा नसा च्यापिएको छ, एमआरआई गर्नुस अनि कति च्यापिएको छ थाहा हुन्छ भन्नुभयो । उहांको सल्लाह अनुसार बाहिर आफूलाई अनुकुल हुने एउटा सेन्टरमा एमआरआई गऱ्यौ, त्यसको पैसा रहेछ सांढे १० हजार रुपैया । त्यसपछि श्रेष्ठले औषधी खानुस सकेसम्म अप्रेसन नगरौ थोरै मात्र च्यापिएको छ भन्नुभयो ।
ममाघरमा यही कुरा फोनबाट सुनाउंदा फेरी एक पटक उपेन्द्र देवकोटालाई देखाउने हो कि भन्नुभयो । उहांहरुको मन राख्न बांसबारीको न्युरो हस्पिटलमा नाम लेखाएर बहिनीलाई लिएर गए । विहान १० बजे एउटा डाक्टरले हेर्ने र ४ बजेपछि देवकोटाले हेर्ने नियम रहेछ । म डाक्टरको फी देखेर त एकपटक छक्कै परे ६७५ रुपैयां । तैपनि उपेन्द्र देवकोटाले छोईदिएमात्रै पनि सञ्चो हुन्थ्यो भन्ने मानसीकता बोकेर अस्पताल छिर्नेहरुलाई यो फी पनि ठिकै होला भन्ठाने ।
विहान ११ बजे पालो आयो । हामीसंग एमआरआइई रिपोर्ट थियो, १५ दिन अगाडी गरेको । त्यहां एकजना डाक्टरले सबै चेक गरे । उनले एमआरआई रिपोर्ट हेरे र तपाईंको यहांनीरको यो नशा च्यापिएको छ भनेर हामीलाई देखाए । उनले रिपोर्ट तयार पारेपछि हामी ५ बजेसम्म कुऱ्यौ देवकोटालाई देखाउन । पालो आयो, हामी भीत्र छिऱ्यौ, देवकोटा गमक्क परेर बसेका । उनले बहिनीलाई एकछीन बेडमा पल्टाएर खुट्टामा हाने र हामीसंग भएको एमआरआई रिपोर्ट देखायौं । उनले हेरेजस्तो गरे र भनिहाले यो एमआरआईमा केही देखिएन, यहीं अर्को एमआरआई गर्नुस अनि आउनुस । त्यसपछि बल्ल भनौला भन्दै दुई मिनेटमा पठाईदिए । त्यहं एमआरआई चार्ज सांढे १० हजार । म अचम्म परे विहान एउटा डाक्टरले हेर्दा देखिएको एमआरआई उपेन्द्रले देखेनन् । बाहिर एकजना दिदि आफ्नो सानो बच्चा लिएर निरास मुद्रमा बसीरहनुभएको भेटे । उहांलाई सोधे छोराको हातमा समस्या थियो, बालाजुमा चेक गराएर एमआरआई पनि गरेर यहां आको, देवकोटाले फेरी एमआरआई गर्नुपर्छ भने । उनको त्यो खुईय सुस्केराले भन्दैथ्यो फेरी त्यही एमआरआई गर्ने पैसा मैले कहांबाट ल्याउने होला । किन उनकै हस्पिटलमा गरेको एमआरआई मात्र देख्न सक्छन् देवकोटा ? यसको उत्तर मसंग छैन ।
मेरो मनमा देवकोटा प्रति यसअघि असिम श्रद्धा थियो । मिडियामा धेरै प्रचारबाजी गरिएकोले पनि हुनसक्छ, विरामीका लागी उनी भगवान हुन् भन्ने लाग्थ्यो । तर उनको सेवा पैसावाला विरामीलाई मात्र रहेछ । उनी मात्र पैसा देख्ने रहेछन् । देवकोटालाई थाहा नहुन सक्छ एउटा गरिब नेपालीका लागी ६७५ रुपैया उसको लागी एक महिनाको आर्थिक उपार्जन हुन सक्छ । जम्मा दुई मिनेट विरामी हेर्ने, ब्यवहार पनि यस्तो गर्ने कि उनी भगवान हुन् उनलाई भेट्नु मात्र पनि वैतर्नी नदी तरेजस्तो हुन्छ भन्ने उनको सोचले म अचम्मित बने । पहिलोपटक देवकोटाको अस्पताल, विरामीको भीड, उनको रवाफ र निर्देशनले म अवाक भए । उनले धेरै विरामी ठिक गरेका छन्, त्यो उनको पेशागत धर्म हो, तर उनीप्रतिको म भीत्रको श्रद्धा भने त्यसैदीन देखी मरेर गयो ।

उसको त्यो आग्रह

एका विहानै अफिसको गेटबाट छिर्दै थिए । विकासे संसथाहरु अर्काले दिएको डोनेसनमा चल्ने न हन् । ठुलो कम्पाउण्ड बनाएका छन् । तिनवटा एकतलाका विल्डिगं छन् । म बस्ने अफिस पछाडीपटटीको भएकोले अर्को विल्डिगलाई बाया पारेर अफ्नो अफिस छिर्दै थिए । एउटीले मलाई बडो नम्र भएर गुड मर्नीग भनी । मैले पनि मर्नीग, हाउ आर यु भने । आई एम फाईन भन्दै  उसले मलाई आंखाले ईशारा गरी नजीक आईजन भने जसो गरी । म संग कुरा गर्न खोजेको हो भन्दै म नजीक गए । उसलाई मैले यो अफिसमा जम्मा दुईपटक मात्र भेटेको थिए त्यसअघि । पहिले भेट एउटा वर्कशपमा भएको थियो । त्यसबेला म अब यही ईनटर्न गर्ने हो भन्दै थिई । पहिलो भेटदेखी नै उ म संग नजीक भएजसरी कुरा गरेकी थिई । म नजीक गएपछि उसले सोधी, तं नेपालबाट है, तेरो देश कस्तो छ ? मैले भने मेरो देश सानो छ तर अत्यन्तै  सुन्दर छ । जीवन एकदम सहज छ । तिमीहरुकोमा जस्तो महंगी छैन । जीवन बांच्न सजीलो छ । थोरै आम्दानीमा पनि जिवन सजीलो गरी चल्छ । म यस्तै यस्तै कुरा गदै थिए । उ पातली चिटिक्क ज्यान परेकी थिई, अनुहार हेर्दा र उसंग कुरा गर्दा कता कता हाम्रै गाउंकी राम्री थरुनी जस्ती लाग्थी । काली भनेर खासै काली पनि थिईन । उसले अचानक सोधी एउटा प्रश्न,  होईन आग्रह गरी भनौ–“मलाई तेरो देशको ब्वाईफेण्ड खोज्देन है” । लौ म त छक्कै परे । एकैछीन मुसुक्क हासे। यसले ठट्टा पो गरेकी हो की भनेर । तर उ झ्न गम्भिर बनी । मलाई फसाद पऱ्यो । मैले के भनेर सम्झाउने उसलाई । म एउटा अनपेक्षित घडीमा परे । उसलाई मैले ठिकै छ, कोही रहेछ अफ्रिकन केटी विहे गर्न ईच्छुक भने तलाई भनौला नी है भनेर म आफ्नो अफिस गए । अब मेरो दिमागमा अघिको उसको मासुम आग्रह घुमीराख्यो । कतिखेर हासो पनि लाग्यो । कतिखेर गम्भिर पनि बनायो । गोरो मान्छेसंग विहे गर्न पाए हुन्थ्यो भन्ने उसको ईच्छालाई म गलत भन्न पनि सक्दिन थिए । म सोचीराछु कोही होला त उसलाई मिल्ने ब्वाईफेन्ड ।

जन्मदिनमा सम्बोधन तिमीलाई

तिमी सृष्टीकर्तालाई

सानो छदां सुन्ने गर्थे अग्रजहरुबाट कि मान्छेले ८४ जुनी पाउंछ रे । हाम्रो हजुरबुरबा भन्ने गर्नुहुन्थ्यो त्यो सबैभन्दा राम्रो जुनी भनेको मान्छेको हो त्यसैले सबै जुनीको पापबाट मुक्ती पाउन सक्ने यो जुनीमा जतिसक्यो पुण्य काम गर्नुपर्छ । मेरो बाल मस्तिष्कमा यही छाप दिने मेरो हजुरबुबा त अहिले यो संसारमा हुनुहुन्न । तर उहांले दिएको यो ज्ञानले मेरो तन मन र दिमागमा सकारात्मकता भरीदिएको छ । म ईश्वरीय शक्तिमा विश्वास गर्छु । मन्दीर देखीएमा भगवानलाई धन्यावाद दिन कहिल्यै भूल्दिन । उठेपछि र सुत्नु अगाडी भगवानलाई सम्झने मेरो दैनीकी हो । त्यसैले यो जन्म दिने भगवानलाई मेरो जन्मदिनमा पनि सदाझै सम्झना गरे । कि्रष्चियन र मुस्लिमहरुको मुलुक अफि्रकामै भएपनि म संग भगवानको तस्विर र दियो छ । विहानै दियो जलाएर भगवानलाई धन्यवाद दिए । जन्मुनमा खुशी मनाउनुपर्ने उल्लेख्य केही छैन जिवनमा । ठुला उपलब्धि पनि केही छैन तर पनि मान्छेको जुनी पाउनुमा नै भाग्यमानी सम्झदै खुशी भए यो जिन्दगीमा ।

जसको कोखबाट म जन्मिए

परिवारको माईलो सन्तानको रुपमा जन्म पाए । त्यसमाथी पनि दोस्रो छारी । दुई मात्र सन्तान हुनुपर्ने चाहनामा छोराको आकांक्षा पुरा गर्न नसकेकै हो । म अपेक्षा वीपरित छोरी भएर जन्मिए बुबाआमाको लागी अनि आफ्ना आफन्तका लागी । मलाई थाहा छैन थाहा हुने कुरा पनि भएन त्यसबेला तर म सबैलाई खुशी बनाएर जन्मिएकी पक्कै थिईन । आफ्नै मुटुको टुक्रा झिकेर बाहीर हातमा खेलाउंदा आमालाई जति सन्तुष्टि भयो होला अरुलाई त्यसले अर्थ राखेन शायद । तर पनि सबै औलाको माया बराबार भने झै बुबाआमाको माया बढ्दै गयो झंागीदै गयो । अहिले पनि त्यो क्रम उस्तै छ । म भाग्यामानी महशुश गर्छु आफुलाई जसको कोखबाट मैले जन्म पाए । बुबाआमाको नजीकको सन्तान हुं । मेरो भगवानपछिको प्रँर्थना उहांहरुकै लागी हुन्छ मैले सकेजति खुशी दिन सकु । मेरो कारणले कहिल्यै त्यो आंखामा आंशु नआओस । प्रत्येक दिनको अठोट उस्तै छ म जहां रहेपनि जस्तो अवस्थामा रहेपनि । जन्म दिनेलाई दुख दिने मलाई त्यो अधिकार मेरो मनले िदंदै दिदैन अहं दिनै सक्दैन । त्यसैले मेरो कर्तब्य थियो विहानै फोन गरे आमालाई र सोधें तपाईले सम्झनुभो आज के दिन हो  त्यो बर्ष त्यो दीन त्यो क्षण अनि त्यो समय कुनचाही आमाले भुल्न सक्थिन र जिन्दगीमा । आमाले सम्झनुभयो म खुशी भए । हो तपाईले दुख गरेर जन्माएकी छोरी आज यति ठुली भएर तपाईलाई त्यो दीन सम्झाउदैछे । बुबाआमासंगको त्यो कुराकानीले मलाई दिनभर खुशी बनायो अनि उहांहरुले दिनुभएको आशिर्वाद र शुभकामनाले फेरी उर्जा थपिदियो यो टाढाको जिवनमा ।

मेरा आफन्त र मित्रहरुलाई

कतिले सम्झिए कतिले विसर्ीए । सबैले सबैको जन्मदीन सम्झने कुरा पनि भएन । सम्झीएनन् भनेर गुनासो गर्नु पनि आफैमा अनौठो हो । जन्म दिनमा धेरै साथीहरुले शुभकामना दिए । धेरैलाई सामाजीक संजालले सम्झना गराईदियो । शब्द एउटै छ तर त्यसको मूल्य अमूल्य छ । शुभकामना शब्दले मात्रै पनि मनमा खुशी भरीने रहेछ । मान्छेलाई कति धेरै नजीक बनाईदिएको छ यी प्रविधिले । सबैजनाको शुभकामनाले भरिएको शब्दहरु कति मिठो लाग्ने रहेछ । कति अग्रजहरुले शुभकामना दिनुभयो अनि कति आफूभन्दा सानो उमेरकाले दिनुभयो । कसैले दिदी भन्नुभयो कसैले बहिनी भन्नुभयो कसैले कल्पनाजी भन्नुभयो कतिले सम्बोधन गर्ने शब्द नै भेट्नुभएन । तर शुभकामना उस्तै प्यारो थियो मेरो लागी ।  यति धेरै मान्छेको शुभकामना पाउंदा लाग्दोरहेछ म कति भाग्यमानी छु । त्यो चोखो मनले मलाई शुभकामना दिनुहुने सम्पूर्ण आफ्ना आफन्त र मित्रहरुमा हादीक धन्यवाद नदीई रहन सकिन । अफि्रकी मुलुकमा मन बुझाउन गाह्रो भईरहेको बेला धेरै सहानुभूतीको महशुश भयो । यतिका धेरै शुभचिन्तक आफ्नो साथमा छन् भनेर जानेपछि मन खुशी नहुने कुरै भएन । तसर्थ मेरो यो खुशी तपाईहरु सबैमा साटेकी हुं । फेरी पनि मनैदेखी धन्यवाद तपाई सम्पूर्णलाई ।